Đọc sách tiếng Anh cùng con - Hành trình kết nối không cần hoàn hảo
Mình chợt nhận ra: có lẽ điều quan trọng không nằm ở việc đọc đúng, mà là dám đọc. Không phải là phát âm chuẩn, mà là hiện diện thật.
1. Hành trình của mình – từ kỳ vọng đến sự hiện diện
Mình còn nhớ rất rõ cảm xúc khi lần đầu mua sách tiếng Anh cho con. Đó là những ngày mình lang thang trên các website giáo dục, chọn lựa từng cuốn sách tranh ngoại văn đầy màu sắc: nào là "My First Reading Library" của Usborne, rồi Dr. Seuss, Eric Carle…
Mỗi trang sách như mang theo một lời hứa: “Nếu bắt đầu từ sớm, chắc con sẽ học giỏi tiếng Anh.”
Trong đầu mình lúc ấy, có một hình ảnh thật đẹp: những buổi tối hai mẹ con ngồi bên nhau, đọc từng dòng, bật cười với từng nhân vật, cùng nhau nuôi dưỡng một thói quen vừa học vừa chơi – vừa kết nối vừa phát triển ngôn ngữ.
Nhưng rồi thực tế không giống như mình tưởng. Có hôm mình bận việc, về muộn, chẳng còn đủ sức để mở sách.
Có hôm con mệt, không muốn nghe đọc. Có hôm khác, mình đang đọc giữa chừng thì khựng lại vì không chắc mình phát âm đúng.
Và rồi – một cách âm thầm – những cuốn sách nằm yên trên kệ, cùng với một cảm giác bất an: “Hay là… mình chưa đủ giỏi để dạy con?”
Thời gian trôi đi, cho đến một hôm – chẳng vì lý do gì đặc biệt – tụi mình lại mở sách. Không để học. Không để “rèn luyện kỹ năng”. Chỉ vì… muốn ngồi gần nhau.
Mình chợt nhận ra: có lẽ điều quan trọng không nằm ở việc đọc đúng, mà là dám đọc. Không phải là phát âm chuẩn, mà là hiện diện thật.
2. Bài học mình rút ra – Trẻ không học từ sự hoàn hảo, mà từ sự thật
Có lần mình đang đọc “Horton Hears a Who!” – một cuốn sách nổi tiếng của Dr. Seuss, nhưng câu cú thì lắt léo, vần vè thì mơ hồ, đọc xong vài trang mà không hiểu mình đang đọc gì.
Mình thử bật video mẫu để nghe giọng người bản xứ – nhưng thay vì cảm thấy dễ hơn, mình lại thấy… càng xa hơn. Không phải chỉ là rào cản ngôn ngữ, mà là cảm giác như đang lạc bước trong một thế giới mà mình không thật sự thuộc về.
Đến khi đọc những cuốn kiến thức như “See Inside How Things Work” – kiểu sách flap-book với hình ảnh hấp dẫn – thì từ vựng trở thành bức tường. Không có audio, không có mẫu phát âm, mỗi trang lại đầy thuật ngữ dài ngoằng. Mình tra thì mệt, tra xong rồi cũng… quên.
Càng cố, mình càng thấy bản thân giống như đang đứng ngoài một kho tàng – đầy quý giá, nhưng không biết làm sao để mở cửa bước vào.
Những lúc đó, mình muốn dừng lại.
Vì thấy bản thân không đủ “trình độ” để đồng hành với con. Vì sợ làm sai sẽ “truyền” sai.
Nhưng rồi con bật cười khi mình đổi giọng khủng long thật buồn cười. Con ôm mình khi thấy mẹ đọc vấp mà vẫn cố đọc tiếp. Con chẳng quan tâm mình phát âm có đúng không – con chỉ thấy mẹ đang ở đó, vì con.
Khoảnh khắc đó như một cú chạm.
Mình chợt nhận ra: trẻ không học giỏi nhờ sự hoàn hảo – mà học sâu nhờ sự thật.
Sự thật là người lớn cũng có những điều chưa biết.
Sự thật là sai cũng không sao, miễn là dám cùng nhau bước tiếp.
Một nghiên cứu của Harvard (2019) chỉ ra rằng:
“Trẻ phát triển ngôn ngữ tốt hơn khi cha mẹ thể hiện cảm xúc tích cực, sự gần gũi và chân thật trong lúc đọc sách – thay vì chỉ tập trung vào độ chính xác của ngôn ngữ được dùng.”
Nói cách khác, sự kết nối giàu cảm xúc có tác dụng giáo dục sâu sắc hơn cả kỹ thuật.
Bởi vì con không học bằng cách ghi nhớ, mà bằng cách cảm nhận.
Con có thể quên nghĩa của một từ. Nhưng con sẽ nhớ ánh mắt của mẹ khi đọc đến đoạn buồn, nhớ tiếng cười khi mẹ giả giọng thỏ run rẩy, nhớ giọng nói hơi lạc nhịp nhưng kiên nhẫn của mẹ mỗi lần vấp.
Trẻ em không phân tích “giỏi – dở” như người lớn. Nhưng chúng cảm rất rõ:
“Người đang đọc với mình có thật sự ở đây không?”
“Mình có được tôn trọng và đồng hành không?”
“Mình có được cười – được sai – được nói theo cách của riêng mình không?”
Và khi những câu hỏi đó được trả lời bằng ánh mắt ấm áp, bằng một tiếng cười thật, bằng sự kiên nhẫn của người lớn không vội sửa sai mà chỉ lặng lẽ ở lại, thì tiếng Anh – hay bất kỳ ngôn ngữ nào – cũng trở thành cầu nối chứ không phải rào cản.
Trẻ không học từ người hoàn hảo. Trẻ học từ người dám thật.
3. Gợi ý thực hành – Biến việc đọc sách thành trò chơi kết nối cảm xúc
Sau nhiều lần thử – sai – điều chỉnh, mình nhận ra: trẻ không cần được “dạy đọc sách” mà cần được “dẫn dắt để yêu sách”.
Và cách hiệu quả nhất để làm điều đó là biến việc đọc thành một trải nghiệm có cảm xúc, có tương tác, và có yếu tố bất ngờ như một trò chơi.
Dưới đây là những điều mình đã làm – và thấy rõ tác động thực tế:
Xem mỗi lần đọc như một “nghi lễ nhỏ” giữa hai tâm hồn
Tụi mình chọn một góc cố định, trải chăn hoặc lấy một chiếc gối ôm thật to. Không dùng điện thoại. Không bị gián đoạn. Mình thường nói với con:
“Mình đi cắm trại trong sách nhé!”
Ý tưởng là: không phải “dạy con học tiếng Anh”, mà “cùng bước vào một thế giới khác”, nơi không ai hơn ai, không có đúng sai, chỉ có hai người cùng hiện diện.
Khi việc đọc được lặp lại trong một không gian yên ổn, quen thuộc, nó dần trở thành một nghi lễ kết nối cảm xúc – chứ không phải một hoạt động giáo dục gượng ép.
Tạo bất ngờ và tiếng cười – để tiếng Anh “thấm” mà không “dạy”
Trẻ không ghi nhớ theo logic như người lớn. Trẻ học tốt nhất khi được kích hoạt cảm xúc tích cực, tò mò và chuyển động. Vậy nên mình:
Giả giọng nhân vật: mèo, cá sấu, ông già Noel, công chúa, robot… càng “lố” càng vui. Con sẽ nhớ giọng đó mãi.
Chia vai đọc: mẹ là người kể, con là nhân vật. Rồi đổi vai để con chủ động diễn lại phần mình thích.
Thêm “hiệu ứng sân khấu”: đếm ngược rồi “bùm” lật trang → như đang mở món quà. Có lúc thì thì thầm, lúc thì hét lên giả vờ sợ hãi → con rất hào hứng!
Gắn sticker vào các trang con thích → hôm sau “ghé thăm bạn cũ”.
Đưa thú bông vào đọc chung: để nhân vật đọc thay mẹ – giúp thay đổi không khí.
Chơi “bắt lỗi mẹ”: cố tình đọc sai để con sửa → con cười nắc nẻ, mà lại nhớ từ rất kỹ.
Đây là cách để tiếng Anh đi vào một cách tự nhiên, qua tiếng cười – chứ không áp lực.
Hỏi để mở cánh cửa sáng tạo, không phải để kiểm tra
Mỗi lần đọc, mình không hỏi “Con hiểu không?” hay “Từ đó nghĩa là gì?”. Thay vào đó, mình hỏi những câu mở – để khơi trí tưởng tượng và tạo không gian phản hồi:
“Nếu con là bạn voi này, con sẽ làm gì khác?”
“Con nghĩ tiếp theo chuyện gì sẽ xảy ra?”
“Trang này làm con nhớ tới điều gì không?”
“Nếu mình vẽ thêm 1 cảnh nữa, con muốn vẽ gì?”
Trẻ không cần trả lời “đúng”. Điều quan trọng là: chúng được lắng nghe. Khi trẻ học cách kết nối nội dung sách với trải nghiệm cá nhân, đó là lúc ngôn ngữ trở nên “sống”.
Không tra từ ngay – mà để từ mới là trò chơi khám phá
Khi gặp từ mới, thay vì dừng lại, mình đoán cùng con bằng nét mặt, cử chỉ, hoặc vẽ ra. Có hôm mình còn hỏi ngược:
“Con nghĩ từ này nghĩa là gì? Đoán thử xem!”
Hôm sau, mình tra từ và nhắc lại như đố vui:
“Hôm qua mình đoán ‘gobble’ là gì nhỉ? Hóa ra là ‘nuốt chửng’ đó! Hợp ghê!”
Bằng cách này, việc tra từ trở nên thú vị – không áp lực, giúp con hiểu rằng “không biết là chuyện bình thường – đoán và tìm hiểu mới là kỹ năng thật sự”.
Tóm lại – đây là 3 điều mình học được sau nhiều lần thử nghiệm:
Không khí quan trọng hơn nội dung – Một trang sách đọc với niềm vui thì hiệu quả hơn cả chục trang đọc với áp lực.
Tương tác > đúng sai – Trẻ học ngôn ngữ tốt hơn khi được tham gia, phản hồi, và tưởng tượng – thay vì bị “truy bài”.
Lặp lại qua kết nối – Khi có cảm xúc với một trang sách, trẻ sẽ đòi đọc lại → và đó là lúc từ vựng ngấm một cách tự nhiên.
Lời kết – không cần giỏi, chỉ cần thật
Nếu bạn từng bắt đầu – rồi bỏ dở – hành trình đọc sách tiếng Anh cùng con, thì mình muốn nói: bạn không cô đơn.
Chúng ta ai cũng từng mỏi, từng ngại, từng thấy “chưa đủ”. Nhưng điều con nhớ không phải là mẹ phát âm đúng bao nhiêu từ – mà là ai đã ngồi bên con, cùng đọc, cùng nghe, cùng tưởng tượng.
Trong thế giới quá nhiều tiêu chuẩn, có lẽ điều con cần nhất chính là một người lớn đủ bình tĩnh để không cần đúng – mà cần gần.
Hôm nay, nếu bạn cầm lại một quyển sách đã phủ bụi, hãy xem đó không phải là “bắt đầu lại”, mà là một lần trở về. Trở về với một thói quen nhỏ – nhưng có thể tạo ra ký ức rất dài.
Nếu bài viết này chạm đến bạn, hãy lưu lại, chia sẻ, hoặc đăng ký nhận những gợi ý thực tế và nhẹ nhàng từ hành trình của mẹ con mình. Vì đôi khi, việc “đồng hành cùng con” không bắt đầu bằng việc dạy, mà bằng việc… ngồi xuống – và cùng đọc.
Tác giả:
Mời bạn đọc thêm:
 | A guest post by
|